Een snelle ontwikkeling in de eerste levensjaren wil niet meteen zeggen dat je kind hoogbegaafd is, maar het kan natuurlijk wel. Wanneer is je kind nou eigenlijk hoogbegaafd? Veel ouders vragen zich dat af. Hieronder een bruikbare checklist van kenmerken. Een hoogbegaafde leerling hoeft uiteraard niet al deze kenmerken te hebben, maar ouders van hoogbegaafde kinderen zullen hun kind hier op een aantal punten wel in herkennen.
Checklist
Hoogbegaafde kinderen:
- zijn aanzienlijk sneller in het begrijpen en verwerken van nieuwe stof dan gemiddelde leerlingen
- hebben gemakkelijker inzicht in complexe leerstof
- zijn intellectueel nieuwsgierig, ze stellen vaak veel vragen
- hebben een zeer goed geheugen
- hebben een grote en rijke woordenschat
- zijn taakgericht en geconcentreerd, als de motivatie er is of gewekt is
- kunnen perfectionistisch zijn, stellen hoge eisen aan zichzelf en vaak ook aan anderen
- kunnen zeer creatief denken
- zijn in staat om al heel jong verbanden te leggen
- hebben een zeer groot, bijna overdreven, rechtvaardigheidsgevoel
bekijken de wereld door een heel andere bril dan hun leeftijdsgenoten - experimenteren graag
- zijn kritisch ten opzichte van alles, dus ook van regels, gewoonten en tradities
- hebben belangstelling voor veel dingen; hebben een brede waaier van interesses
- kunnen moeilijk keuzen maken, veel is er interessant en/of belangrijk
- zijn gevoelig voor gevoelens en behoeften van anderen, en houden daar meestal rekening mee, ook ten koste van zichzelf
- doorzien sociale patronen en herkennen emoties bij anderen of juist niet
- zijn jonger dan anderen gericht op allerlei vragen, ook levensvragen (Wat gebeurt er als je dood bent? Waarom maken mensen oorlog?)
- zijn goed in staat/geneigd zichzelf te vermaken en kunnen dat lang volhouden, dit alles bij voldoende interesse en motivatie
- nemen initiatief en geven leiding, al dan niet geaccepteerd door leeftijdsgenoten
- (vooral voor hoogbegaafde leerlingen in de onderbouw van de basisschool geldt, dat zij) tekenen op een hoger niveau dan leeftijdsgenoten, met meer details, eerder met perspectief, maar een hekel hebben aan inkleuren
- zijn vroeg gericht op letters en woorden; kind vraagt naar letters en leert zichzelf lezen
- zijn vroeg gericht op cijfers en getallen
- hebben interesse in onderwerpen die op deze leeftijd niet gebruikelijk zijn, zoals zaken die in het Jeugdjournaal en Klokhuis aan de orde komen
Bron: brochure Ruimte (een uitgave van Pharos, 1999)